Hassan Magulumali
Dunia inakumbwa na Athari Kali za Matumizi ya Vileo ambayo yanasababisha vifo kwa watu wengi duniani kila mwaka licha ya faida ya kiuchumi kwa mataifa mbalimbali kupitia kodi ya bidhaa hizo.
Matumizi ya vileo husababisha matatizo makubwa ya afya na kijamii kwa watu wanaotumia, familia zao, na jamii kwa ujumla hasa kwa Nchi za Afrika watu wanaKunywa pombe kupita kiasi, Dawa za Kulevya zimesababisha janga la umasikini kwa watu wengi.
Shirika la Afya Duniani (WHO) linatambua athari kali za matumizi ya vileo nalimeweka mkakati wa kusaidia nchi katika kuendeleza, kuandaa, kufuatilia, na kutathmini matibabu na huduma nyingine muhimu.
WHO imejitolea kupunguza mzigo wa matumizi ya vileo duniani kote huku Afrika likiwa bara lenye wahanga wengi zaidi, vijana kuanza kutumia dawa za kulevya mapema sana katika umri mdogo, yaani chini ya miaka 24, na jinsi wanavyolengwa na soko.
Takwimu zinaonesha Matumizi mabaya ya pombe yanasababisha vifo vya watu milioni 3.3 kila mwaka. Kote duniani, watu wenye umri wa miaka 15 au zaidi hunywa wastani wa lita 6.2 za pombe safi kwa mwaka.
Soma:Pombe Kuwekwa Kwenye Haja Kubwa Kenya
Hata hivyo chini ya nusu ya idadi ya watu duniani (38.3%) hunywa pombe, ikimaanisha kwamba wale wanaokunywa pombe wanakunywa wastani wa lita 17 za pombe safi kila mwaka.
Pia Matumizi ya dawa za kujidunga yameripotiwa katika nchi 148, ambapo nchi 120 kati ya hizo zimeripoti maambukizi ya HIV miongoni mwa watumiaji na watu milioni 15.3 duniani kote wanakabiliwa na matatizo ya matumizi ya dawa za kulevya.
Mnamo mwaka 2008, ilikadiriwa kuwa watu milioni 155 hadi 250, sawa na 3.5% hadi 5.7% ya idadi ya watu duniani wenye umri wa miaka 15-64, walitumia vileo vingine kama bangi, amfetamini, kokeini, opioidi, na dawa za kuamsha akili ambazo hazijaagizwa na daktari. Bangi ndio kituo cha matumizi mengi zaidi duniani (watu milioni 129-190), ikifuatiwa na vichocheo vya aina ya amfetamini, kisha kokeini na opioidi.
Matumizi ya vileo husababisha matatizo makubwa ya afya na kijamii kwa watu wanaotumia, familia zao, na jamii kwa ujumla WHO inakadiria kuwa 0.7% ya mzigo wa ugonjwa duniani mnamo 2004 ulitokana na matumizi ya kokeini na opioidi.
Gharama za kijamii za matumizi ya dawa za kulevya haramu zinakadiriwa kuwa takriban 2% ya Pato la Taifa (GDP) katika nchi ambazo zimepima hilo.
Kunywa pombe kupita kiasi, ama kwa wakati mmoja au kwa muda mrefu, kunaweza kuwa na athari kubwa kwa afya. Hivi ndivyo pombe inavyoathiri sehemu mbalimbali za mwili:
Pombe huvuruga njia za mawasiliano za ubongo, na inaweza kuathiri jinsi ubongo unavyoonekana na kufanya kazi. Kuvurugika huku kunaweza kubadilisha hisia na tabia, na kufanya iwe vigumu kufikiri kwa uwazi na kujihisi na kuratibu vizuri.
Kunywa pombe kupita kiasi kwa muda mrefu au kwa wakati mmoja kunaweza kuharibu moyo, kusababisha matatizo kama:
– Kadiomopathi (kunyooka na kudondoka kwa misuli ya moyo)
– Arrhythmias (mpigo wa moyo usio wa kawaida)
– Kiharusi
– Shinikizo la damu
Kunywa pombe kupita kiasi kunaweza kusababisha matatizo ya ini, ikiwa ni pamoja na:
– Steatosis (ini lenye mafuta)
– Hepatitis ya pombe
– Fibrosis
– Cirrhosis
Pombe husababisha kongosho kutoa sumu zinazoweza kusababisha pancreatitis, ambayo ni uvimbe hatari kwenye kongosho unaosababisha maumivu na upungufu wa uwezo wake wa kutengeneza enzyme na homoni kwa ajili ya mmeng’enyo mzuri.
Programu ya Kitaifa ya Sumu ya Idara ya Afya na Huduma za Binadamu ya Marekani inaorodhesha unywaji wa pombe kama chanzo kinachojulikana cha saratani kwa binadamu.
